Niçin güneşli bir günde, sıcak bir yol üzerinde belli
uzaklıkta küçük gölcükler görünür ve onlara ulaşmadan kaybolurlar.
Bir serap içinde görülen küçük gölcükler aslında, yol
yüzeyine yakın, ince bir sıcak hava tabakasıdır. Serabın ortaya çıkması için bu
hava tabakasının birkaç milimetre kalınlığında olması gerekir.
lşık, yoğunluğu daha fazla olan sıcak havada, soğuk havaya
oranla daha hızlı hareket eder. Dolayısıyla, sıcak tabakaya düşük bir açıyla
yaklaşan ışık ışınları, yukarıdaki daha soğuk havaya doğru kırılacaktır. Bu
kırılmanın sonucu ortaya çıkan donuk ışıldamanın görüntüsü ise, su yüzeyinin
yansıması gibidir.
Serap görüntüsüne yaklaştıkça daralmaya başlayacak ve
sonuçta gözden kaybolacaktır. Bunun nedeni, görme açısının giderek büyümesi,
öte yandan, sıcak havada yukarı doğru kırılan ışığın kırılma açısının bir
yansıma görmeye elvermeyecek kadar küçülmesidir.
Serap kelimesiyle ilgili olarak filmlerden hatırlanacağı
üzere vaha şeklinde görülmez hiç bir zaman. Belki bir su birikintisi gibi
görünebilir veya bir ağacın yansıması olarak algılanabilir. Ama bu konuda şunu
da belirtem de fayda var: Çok fazla açlık ve susuzluk çeken insanların çeşitli
halisünasyonlar da görmeleri muhtemeldir. Bu sadece beynimizin insana oynadığı
bir oyundur. fiziksel olarak serap felan değildir görüldüğü zannedilen.
Fizikçiler serap deyince bir objenin yanlış yerde görülmesini veya yanlış
algılanmasını kast ederler…
Bir maddenin özellikle çölde ve denizlerde hava çok sıcakken
yanlış yerde veya farklı görünmesinin sebebi tamamen atmosferik sebeplere
dayanır. Gün çok sıcak olduğunda yer yüzeyinde ince (atmosfere göre) bir sıcak hava
tabakası oluşur. Bildiğiniz gibi sıcak havanın yoğunluğu soğuk havadan
düşüktür. Bu iki hava katmanının birleştiği yer bir lens vazifesi görür işte bu
yoğunluk farkından dolayı ve böylece uzaktaki cisimlerden gelen ışınlar kırılır
ve farklı yerlerde hatta ters olarak dahi görünebilirler.
Ayrıca bu birleşme noktası uzaktan su gibi de görünür..
Mesela özellikle sıcak yaz yolculuklarında araba ile giderken bu su görüntüsünü
hepiniz yakalamışsınızdır. Yolun ilerisi sanki ıslakmış gibi görünür uzaktan
ama yaklaştığınızda orada hiç su olmadığını görürsünüz. İşte bu gördüğünüz de
fiziksel bir seraptır yukarı da açıklandığı gibi.
Denizlerde de serap görülür fazla bilinmemesine rağmen fakat
denizde olay tam tersidir. Bu sefer daha yoğun hava tabakası soğuk denize daha
yakındır, sıcak tabaka üstte yer alır. Bu yüzden yansıma karadaki serabın
tersine üst tarafta, su yüzeyinin üstünde olur.. Bu yüzden görülen serap havada
uçuyormuş, yamulmuş, yumulmuş gibi görülebilir...